Passieve multifunctionele accommodatie ’t Berflo, Hengelo
Multifunctionele accommodatie ’t Berflo is gelegen in een speciaal daarvoor ontworpen park. Het gebouw huisvest onder meer twee scholen, een kinderopvang, peuterspeelzaal, consultatiebureau, particuliere zorgondernemers en een aantal wijkwelzijnsvoorzieningen. Het gebouw is medio 2014 opgeleverd en in gebruik genomen.
Toelichting PassiefHuis-concept
Aan de basis voor het duurzame ontwerp ligt het principe van het PassiefHuis-concept en
‘t Berflo is één van de eerste passieve multifunctionele accommodaties in Nederland. Dit betekent dat verwarmen en koelen in het gebouw nagenoeg geen energie kost. Het gebouw is ’s winters warm en zomers koel zonder dat het veel energie kost. Om dat te bereiken is er een scala aan energiezuinige en vooral gezonde maatregelen geïntegreerd, die allen gericht zijn op het gunstig beïnvloeden van het verblijfsklimaat in het gebouw. Het gebouw is niet alleen passief, maar biedt vooral ook een gezond en schoon binnenklimaat. De maatregelen die toepast zijn, worden hierna omschreven en toegelicht.
1. Hoogwaardige isolatie van de schil van het gebouw
Het gebouw is ontworpen als een thermosfles: zo weinig mogelijk van de energie die erin wordt gestopt, gaat verloren. Daarbij is de gevel luchtdicht uitgevoerd, waarbij alle naden zijn afgeplakt, en deze is tevens opgebouwd uit onderhoudsarme materialen. Tijdens de uitvoering is het ‘Werkplan luchtdicht bouwen’ opgesteld en toegepast (zie bijlage). Het uiteindelijke resultaat is gemeten en geeft een uitstekende prestatie weer, zie bijlage ‘Luchtdoorlatendheid meting gehele buitenschil’.
Er is gekozen voor een houtskelet gevelopbouw met een Rc waarde van 10,00 m2.K/W, waarbij voor de gevelstrook met een dikte van 500 mm is gerekend. Voor de totale omhulling geldt een gemiddelde Rc waarde van 8,00 m 2.K/W. Er is afgesproken dat in de gevel niet geboord en geschroefd mag worden.
De triple beglazing is uitgevoerd met een dubbele spouw in de ruiten en de draaiende delen met een dubbele kierdichting van het grote aantal te openen ramen is optimaal.
2. Compactheid gebouw
Compactheid leidt tot besparing. De ronde vormen van ‘t Berflo spelen daar op een natuurlijke manier op in. Het geveloppervlak is 10% kleiner dan bij een orthogonaal concept van dezelfde omvang. Dat betekent dat in de omhulling minder materiaal is toegepast en dat warmtetransmissieverliezen worden gereduceerd.
3. Warmtekoude-opslag
In het algemeen produceert een schoolgebouw met kinderen (passieve warmtebron) ongeveer evenveel warmte als het in de winter nodig heeft om te verwarmen. Door de warmte of koude op te slaan en te bufferen kan de seizoensvraag worden opgevangen en door middel van vloerverwarming of betonkernactivering weer worden afgegeven. In ’t Berflo wordt dit geregeld met een warmtekoude-opslaginstallatie. Het gebouw is voorbereid om een aansluiting te maken op het distributienetwerk van Warmtenet. Hierbij zal in de toekomst de nog te leveren warmte worden geproduceerd uit restwarmte van lokale bedrijven (Twence).
4. Mechanische ventilatie
De mechanische ventilatie draagt bij aan de energiezuinigheid van het pand. Deze is voorzien van geregelde warmteterugwinning, zodat de geproduceerde warmte ook in het gebouw blijft tijdens het stookseizoen. De benodigde hoeveelheid warmte voor verwarming is hierdoor minimaal. De energiebehoefte voor de ruimteverwarming zal volgens berekeningen lager zijn dan 15 kWh/m² per jaar, conform het Passiefhuisconcept. De mechanische ventilatie zorgt er tevens voor dat tijdens warme dagen overdag de temperatuur in de hand gehouden wordt. Deze installatie heeft een automatische schakeling en een zogenaamd “kouddraaiprogramma” dat er ’s nachts voor zorgt dat overtollige warmte wordt afgevoerd door koelere buitenlucht. De gebouwmassa krijgt daardoor weer een lagere temperatuur.
Frisse lucht van buiten zal met lage luchtsnelheid door de luchtbehandelingsunits worden ingeblazen door middel van de verdringingsventilatie. De ingeblazen lucht hoeft minder voorverwarmd te worden aangezien deze dalend in de ruimte opgewarmd wordt. Dit heeft tot gevolg dat de meestal koelere buitenlucht die wordt ingeblazen langzaam naar de vloer zakt, zonder te mengen met de aanwezige lucht in het lokaal. Reeds verontreinigde lucht wordt daardoor naar boven verdrongen en daar afgevoerd. Hierdoor zal de concentratie aan verontreinigingen (CO2) in de leefzone meestal lager zijn dan bij ventilatiesystemen die de lucht op een klassieke manier en met een hogere snelheid inblazen. De enorme vertrekhoogte in ’t Berflo versterkt nog eens het effect van de verdringingsventilatie. Een gunstig bijeffect van deze manier van ventileren zijn de lagere luchtsnelheden van de bewegende lucht, er is opvallend minder tochthinder.
5. Vrije hoogte ruimten 3,55 m1
De verblijfsruimten zijn ongebruikelijk hoog en hebben geen verlaagde plafonds. De vrije hoogte van 3,55 m1 heeft een gunstig effect op het verblijfscomfort en het gebruikersgemak, maar draagt ook bij aan de frisheid van de ruimte en het verblijfsklimaat.